ΟΔΗΓΟΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ

Κλιματιστικά - Πλήρης οδηγός κλιματισμού

Τα κλιματιστικά μηχανήματα αποτελούν την πιο διαδεδομένη λύση για ψύξη, καθώς και για θέρμανση τα τελευταία χρόνια, στο σπίτι, στο εξοχικό ή στο χώρο εργασίας. Παράλληλα, θεωρούνται από τις πιο ενεργοβόρες συσκευές, επομένως θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί κατά την επιλογή του κατάλληλου τύπου, μάρκας και μοντέλου κλιματιστικού που θα τοποθετήσουμε στο χώρο μας. Ας ρίξουμε μια ματιά σε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και χαρακτηριστικά, έτσι ώστε να βοηθήσουμε να κάνεις την καλύτερη δυνατή επιλογή.

Α) Η λειτουργία του κλιματιστικού

Για την κατανόηση της λειτουργίας των κλιματιστικών, πρέπει να ανατρέξουμε στην αρχή λειτουργίας του ψυκτικού κύκλου, μιας διαδικασίας την οποία συναντάμε στα ψυγεία και άλλες συσκευές ψύξης.

Μια γρήγορη περιγραφή του ψυκτικού κύκλου θα ήταν η εξής:

Ο ψυκτικός κύκλος είναι ένας αέναος κύκλος κατά τον οποίο το ψυκτικό μέσο (κοινώς φρέον) συμπιέζεται στον συμπιεστή (εξωτερικό μηχάνημα κλιματιστικού) συμπυκνώνεται και υγροποιείται, στη συνέχεια εκτονώνεται στην εκτονωτική βαλβίδα και αεριοποιείται και πάλι στον εξατμιστή (εσωτερικό μηχάνημα κλιματιστικού).

                                                                                                   Εικόνα 1: Ψυκτικός Κύκλος

Από την παραπάνω διαδικασία η οποία συμβαίνει μέσα στο κλιματιστικό παράγεται ο κρύος αέρας που βγαίνει από την εσωτερική μονάδα του κλιματιστικού. Συγκεκριμένα, κατά τη διαδρομή από τον συμπιεστή προς τη βαλβίδα εκτόνωσης, ο υψηλής θερμοκρασίας ατμός μετατρέπεται σε υψηλής θερμοκρασίας υγρό. Μόλις το υψηλής θερμοκρασίας υγρό περνάει από την βαλβίδα εκτόνωσης το υγρό εξατμίζεται και ταυτόχρονα κρυώνει. Έτσι οι σωλήνες του εξατμιστή παγώνουν, αφού τους διαπερνάει χαμηλής θερμοκρασίας αέριο (ατμός).

Τελικά για να λάβουμε κρύο αέρα εντός του χώρου μας, ο ανεμιστήρας της εσωτερικής μονάδας του κλιματιστικού φυσάει αέρα πάνω στους παγωμένους σωλήνες του εξατμιστή και ο παγωμένος πλέον αέρας καταλήγει εντός του δωματίου και το δροσίζει.

Όταν το σύστημα κλιματισμού λειτουργεί σε θέρμανση, το εξωτερικό στοιχείο γίνεται ο εξατμιστής. Την ίδια στιγμή το εσωτερικό στοιχείο γίνεται ο συμπυκνωτής και απορροφά θερμότητα από το ψυκτικό υγρό η οποία διαχέεται στον αέρα που εξέρχεται από την κλιματιστική μονάδα. Ο αέρας εξωτερικού περιβάλλοντος σε οποιαδήποτε θερμοκρασία πάνω ή στους 0°C έχει θερμική ενέργεια. Ο εξατμιστής (εξωτερικό στοιχείο) απορροφά θερμότητα από τον αέρα και έπειτα μέσω συμπίεσης στέλνεται στον συμπυκνωτή (εσωτερικό στοιχείο). Το εσωτερικό στοιχείο απελευθερώνει τη θερμότητα στην εσωτερική μονάδα και κατόπιν ο ζεστός πια αέρας διαχέεται στο χώρο.

Β) Τύποι Κλιματιστικών Μηχανημάτων

1) Διαιρούμενα Κλιματιστικά Τοίχου – Split

Ο πλέον αναγνωρίσιμος και δημοφιλής τύπος είναι το κλιματιστικό τοίχου (split). Αποτελείται από δύο μονάδες, μία εσωτερική και μία εξωτερική. Όπως προδίδει το όνομά του, η εσωτερική μονάδα εγκαθίσταται σε έναν από τους τοίχους του δωματίου, επιλύοντας το πρόβλημα έλλειψης διαθέσιμου εσωτερικού χώρου, με το μικρότερο δυνατό κόστος εγκατάστασης. Τα κλιματιστικά τοίχου έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν τις ανάγκες σε ευρεία κλίμακα από πλευράς διαστάσεων και δωματίων. Λόγω του ύψους τοποθέτησής τους έχουν τη δυνατότητα να ψύχουν καλύτερα το χώρο σε σχέση με μοντέλα που είναι τοποθετημένα στο δάπεδο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο θερμός αέρας είναι ελαφρύτερος από τον ψυχρό αέρα και κατ' επέκταση συναντάται σε μεγαλύτερα ύψη εντός του χώρου. Ως εκ τούτου ο ψυχρός αέρας που εξάγεται από χαμηλά είναι δυσκολότερο να φτάσει τα υψηλότερα στρώματα του χώρου έτσι ώστε να ψύξει τον θερμό αέρα. 

2) Πολυδιαιρούμενα Κλιματιστικά Τοίχου – Multi Split

Τα Multi Split συστήματα κλιματισμού είναι παρόμοια με τα διαιρούμενα κλιματιστικά τοίχου. Ουσιαστικά η διαφορά τους έγκειται  στη δυνατότητα σύνδεσης και τροφοδοσίας με ψυκτικό υγρό περισσότερων εσωτερικών μονάδων σε μία μόνο εξωτερική. Η εγκατάσταση συστήματος multi split, συμφέρει οικονομικά όταν ο αριθμός των εσωτερικών μονάδων είναι μεγάλος και ο πελάτης δεν επιθυμεί να έχει πολλές εξωτερικές μονάδες. Όταν πρόκειται να εγκατασταθεί αρκετά μεγάλος αριθμός εσωτερικών μονάδων, προτείνεται η αγορά ενός μεγαλύτερου και πιο εξελιγμένου συστήματος κλιματισμού που ονομάζεται VRV. Με την επιλογή ενός multi split συστήματος μπορούμε να μειώσουμε το κόστος αγοράς των κλιματιστικών μονάδων για διαφορετικά δωμάτια, να εξασφαλίσουμε την αισθητική του χώρου, καθώς και να εξοικονομήσουμε χώρο στο μπαλκόνι ή στον κήπο μας.

3) Φορητά Κλιματιστικά

Τα φορητά κλιματιστικά ενσωματώνουν την εσωτερική και εξωτερική μονάδα σε μία και μόνο συσκευή, ώστε να μπορούν να μετακινηθούν οπουδήποτε μέσα στο χώρο. Αποτελούν μια ολοκληρωμένη και ευέλικτη λύση ψύξης και θέρμανσης, για κατοικίες και γραφεία με περιορισμένο διαθέσιμο χώρο. Στα σύγχρονα φορητά κλιματιστικά δεν απαιτείται σωλήνα αποστράγγισης συμπυκνωμάτων στη λειτουργία ψύξης, αφού η μονάδα ανακυκλώνει τα συμπυκνώματα στο εσωτερικό της. Μόνο, σε συνθήκες πολύ υψηλής υγρασίας στο χώρο υπάρχει η πιθανότητα υπερχείλισης, συνεπώς προτείνεται η τοποθέτηση σωλήνα αποστράγγισης. Για την εύκολη τοποθέτηση του σωλήνα στο παράθυρο περιλαμβάνεται συνήθως kit εγκατάστασης, ώστε να αποφευχθούν  τρυπήματα και άλλες εργασίες στο χώρο. Το κόστος αγοράς ενός φορητού κλιματιστικού, είναι μικρότερο από το αντίστοιχο κόστος για ένα διαιρούμενο κλιματιστικό της ίδιας ισχύος, με μικρότερο αλλά ικανοποιητικό βαθμό απόδοσης και οικονομική λειτουργία.

4) Καναλάτο Κλιματιστικό

Τα κλιματιστικά τύπου καναλάτο, αποτελούν ιδανική λύση σε περιπτώσεις όπου ο χώρος που θέλουμε να καλύψουμε είναι αρκετά μεγάλος ή έχει περίπλοκες διαρρυθμίσεις, με πολύγωνα δωμάτια, μακρόστενους εσωτερικούς χώρους με ψηλά έπιπλα και εμπόδια. Η εσωτερική μονάδα είναι τοποθετημένη εξ' ολοκλήρου εντός του ταβανιού του δωματίου και η εξαγωγή αέρα γίνεται από περισσότερα του ενός διαφορετικών σημείων. Ο ψυχρός αέρας προσάγεται στο χώρο με τη βοήθεια είτε μέσω κατάλληλων σταθερών μεταλλικών αεραγωγών είτε μέσω εύκαμπτων σωληνώσεων. Αυτοί οι αεραγωγοί καταλήγουν σε περσίδες (στόμια) βελτιώνοντας την αισθητική του χώρου. Η ύπαρξη ψευδοροφής για να φιλοξενήσει την υποδομή, δεν είναι υποχρεωτική, αφού μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε χώρο. Η λύση του συγκεκριμένου κλιματιστικού ενδείκνυται για νεόδμητα ή προς ανακαίνιση κτίρια, για ξενοδοχεία, τράπεζες και παρεμφερείς εφαρμογές όπου χρειάζονται κρυφές μονάδες με χαμηλό επίπεδο θορύβου. 

5 & 6) Κλιματιστικό Δαπέδου & Οροφής

Τα κλιματιστικά δαπέδου και οροφής μας δίνουν την ευχέρεια να αποφασίσουμε για το σημείο εγκατάστασής τους, αφού όπως είναι εμφανές από την ονομασία τους, μπορούν να εγκατασταθούν είτε στο δάπεδο είτε στην οροφή του δωματίου. Στην πρώτη περίπτωση (δάπεδο) το κυριότερο πλεονέκτημα είναι η εξαιρετική τους αίσθηση σε λειτουργία θέρμανσης, η οποία οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο κινείται ο αέρας στον χώρο, με βάση όσα έχουν ήδη αναφερθεί περί θερμού και ψυχρού αέρα, ενώ στην λειτουργία ψύξης ο αέρας κινείται προς την οροφή και όχι προς το μέρος μας, δημιουργώντας ιδανικό ρεύμα αέρα. Στη δεύτερη περίπτωση (οροφή) θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι η μονάδα δεν “κρύβεται” εντός της οροφής, όπως τα κλιματιστικά τύπου “καναλάτο” και “κασέτα”, αλλά είναι εξ’ ολοκλήρου εμφανής και κατά συνέπεια δεν απαιτεί ύπαρξη ψευδοροφής. Προς αποφυγή παρερμηνειών θα πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν εσωτερικές μονάδες οι οποίες οπτικά μοιάζουν με τα κλιματιστικά δαπέδου-οροφής αλλά είναι είτε μόνο δαπέδου είτε μόνο οροφής. 

7) Κλιματιστικά τύπου Κασέτας

Στα κλιματιστικά τύπου κασέτας, η εσωτερική μονάδα είναι τοποθετημένη στο ταβάνι του δωματίου. Ως εκ τούτου, σε αυτή την περίπτωση είναι υποχρεωτική η ύπαρξη ψευδοροφής. Η διαφορά της σε σχέση με το κλιματιστικό τύπου “καναλάτο” είναι πως η εξαγωγή του αέρα γίνεται από ένα μόνο σημείο, προς τέσσερις κατευθύνσεις. 

8) Κλιματιστικό Ντουλάπα – Εμφανούς Τύπου

Πρόκειται για μηχανήματα κλιματισμού υψηλής ισχύος, όπου η εσωτερική τους μονάδα μοιάζει με ντουλάπα. Τοποθετούνται στο δάπεδο και χρησιμοποιούνται κυρίως για την ψύξη μεγάλων επαγγελματικών χώρων, όπως καφετέριες, εστιατόρια, καταστήματα, αίθουσες δεξιώσεων, εκκλησίες ή εκθεσιακούς χώρους με χαμηλό ύψος οροφής. Τα σημαντικότερα πλεονέκτημα τους είναι η σχετικά χαμηλή τιμή πώλησης και η ευκολία εγκατάστασης τους. Όσον αφορά στην άνεση, τα κλιματιστικά τύπου ντουλάπας δεν προσφέρουν υψηλή θερμική άνεση, αφού παρέχουν αέρα μεγάλης ισχύς από ένα και μόνο στόμιο.

Γ) Επιλογή κλιματιστικού

Η επιλογή του κατάλληλου κλιματιστικού είναι μια σοβαρή υπόθεση η οποία περιλαμβάνει δύο φάσεις.

Α) Επιλογή κατάλληλου τύπου κλιματιστικού

Όπως αναφέραμε παραπάνω, στην αγορά υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί τύποι κλιματιστικών μηχανημάτων.  Κάθε τύπος, παρουσιάζει κάποια πλεονεκτήματα και κάποια μειονεκτήματα, πολλά από τα οποία αφορούν τον τρόπο με τον οποίο μεταδίδεται η ενέργεια στον χώρο αλλά και το μέγεθος και την διαρρύθμιση του χώρου που πρόκειται να καλύψουν. Έτσι, για κάθε χώρο υπάρχει το κατάλληλο κλιματιστικό είτε πρόκειται για Οικιακή - Επαγγελματική - Βιομηχανική χρήση. Για να μπορέσουμε να επιλέξουμε το σωστό κλιματιστικό για το χώρο μας, είναι καλό να γνωρίζουμε κάποια βασικά πράγματα γύρω από τους διάφορους τύπους κλιματιστικών, σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε την επιστημονική ανάλυση ενός εξειδικευμένου μηχανικού, η οποία αποτελεί τον πλέον ασφαλή τρόπο για τη σωστή επιλογή. 

Β) Επιλογή μάρκας και μοντέλου κλιματιστικού

Η σωστή επιλογή της μάρκας και του μοντέλου του κλιματιστικού, οδηγεί στην αποφυγή σπατάλης άσκοπων χρημάτων τόσο κατά την αγορά, όσο και κατά την χρήση του.

Τα βασικά κριτήρια για την επιλογής μάρκας-μοντέλου κλιματιστικού κατά σειρά σπουδαιότητας είναι τα εξής: 

α) Συντελεστής απόδοσης

Όπως όλες οι οικιακές συσκευές, έτσι και τα κλιματιστικά κατηγοριοποιούνται σε ενεργειακές κλάσεις και ο διαχωρισμός γίνεται με βάση τον συσχετισμό ενέργειας που παράγουν (θερμότητα) και ενέργειας που καταναλώνουν. Σκοπός είναι να παρέχετε στους τελικούς χρήστες ένας εύκολος τρόπος για να κατανοήσουν τις πληροφορίες σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των προϊόντων.

Η Ετικέτα Ενεργειακής Απόδοσης κατηγοριοποιεί την αποδοτικότητα ενός προϊόντος ή συγκροτήματος με τη βοήθεια των διαφόρων τάξεων Ενεργειακής Απόδοσης, από το Α +++ (για συγκροτήματα) ή Α ++ (για προϊόντα) έως το G. Η τάξη Α +++ αντιπροσωπεύει ιδιαίτερα υψηλό βαθμό απόδοσης και η G χαμηλή απόδοση. Στο επίκεντρο του τρόπου αξιολόγησης της απόδοσης των κλιματιστικών, μπαίνει η εποχιακή απόδοση σε συνδυασμό με τις τρεις διαφορετικές κλιματικές ζώνες των χωρών της Ευρώπης (Μεσαία, Υψηλή και Χαμηλή). Οι δείκτες ψύξης και θέρμανσης SEER και SCOP αντίστοιχα, λαμβάνουν υπόψη την παράμετρο της εποχικότητας και της ετήσιας λειτουργίας του μηχανήματος και απεικονίζουν πιο αντικειμενικά την πραγματική ενεργειακή απόδοση των κλιματιστικών μονάδων. 

Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τη διάκριση των κλιματιστικών σε ενεργειακές κλάσεις με βάση τις εποχικές ενεργειακές αποδόσεις ψύξης και θέρμανσης.

Η τεχνολογία Inverter που διαθέτουν τα νεότερα μοντέλα κλιματιστικών, προσφέρει τη δυνατότητα στη συσκευή να εναρμονίζει την ισχύ της με τις συνθήκες του χώρου, προσαρμόζοντας τη λειτουργία της ανάλογα με τις ανάγκες. Αυτό συμβαίνει καθώς όταν ο αισθητήρας πιάσει την θερμοκρασία που του έχει ζητηθεί χαμηλώνει την ένταση στον κινητήρα ώστε να διατηρήσει στα επιθυμητά επίπεδα. Εκτός από την οικονομία στην κατανάλωση, η μείωση της δαπανημένης ηλεκτρικής ενέργειας μεταφράζεται σε περιορισμό του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπουν οι μονάδες. Από 01/01/2015 η εισαγωγή κλιματιστικών on/off στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει απαγορευθεί με νόμο, οπότε το μόνο που θα πρέπει να προσέξετε είναι το μοντέλο που θα αγοράσετε να έχει βγει στην αγορά μετά από το 2015.  

β) Ποιότητα και ευκολία τεχνικής υποστήριξης

Αγοράζοντας ένα φθηνό κλιματιστικό με μάρκα που δεν αντιστοιχεί σε εργοστάσιο αλλά σε εμπορική ονομασία, υπάρχει ο κίνδυνος να αναγκαστείτε να πετάξετε το κλιματιστικό σας σε περίπτωση μελλοντικής βλάβης. Γι' αυτό το λόγο, είναι σημαντικό κατά την επιλογή της μάρκας του κλιματιστικού σας, η εταιρία να αντιπροσωπεύεται επίσημα στην Ελλάδα, με service και ανταλλακτικά σε απόθεμα. 

γ) Ποιότητα φίλτρων

Η τεχνολογία καθαρισμού του κλιματιζόμενου αέρα βελτιώνεται συνεχώς και στην πλειονότητά τους τα μοντέρνα κλιματιστικά είναι εξοπλισμένα με φίλτρα καθαρισμού αέρα. Θα πρέπει βέβαια να προσέξετε τις λεπτομέρειες στην  προστασία που σας προσφέρουν, μιας και τα προηγμένα φίλτρα καθαρισμού διαθέτουν:

• Προ-φίλτρα που αιχμαλωτίζουν τα μεγάλα αιωρούμενα σωματίδια, όπως σκόνη και τρίχες κατοικίδιων ζώων.
• Φίλτρα Negative Ion που απελευθερώνουν αρνητικά φορτισμένα ιόντα στον αέρα χαρίζοντας υγιεινό περιβάλλον και ευεξία.
• Φίλτρα HEPA & Cold Catalyst που συγκρατούν αιωρούμενα σωματίδια και αλλεργιογόνους παράγοντες ενώ ταυτόχρονα εξουδετερώνουν και τις κακοσμίες, εξασφαλίζοντας αναζωογονητική ατμόσφαιρα στους εσωτερικούς χώρους.
• Φίλτρο Vitamin C, το οποίο απελευθερώνει Βιταμίνη C στο χώρο, γνωστή για τις ευεργετικές επιδράσεις της στην υγεία και στο δέρμα, ενώ ταυτόχρονα απορροφά και μέρος της παραπανίσιας υγρασίας. 

δ) Χαμηλός θόρυβος

Βασικό χαρακτηριστικό ενός κλιματιστικού στο οποίο πρέπει να δώσουμε σημασία είναι ο θόρυβος που δημιουργείται κατά τη λειτουργία του, ειδικά εάν το κλιματιστικό προορίζεται για εγκατάσταση σε υπνοδωμάτια. Όλοι οι κατασκευαστές αναγράφουν το επίπεδο θορύβου με τιμές (dΒ) του κάθε μοντέλου, τόσο για την εσωτερική όσο και για την εξωτερική μονάδα. Άψογα επίπεδα θορύβου (σχεδόν αθόρυβο) είναι τα 21db και κάτω. 

ε) Ψυκτικό υγρό

Στην περίπτωση των οικιακών κλιματιστικών μέχρι και πριν από λίγα χρόνια αποκλειστική επιλογή των κατασκευαστών ήταν το ψυκτικό R410A, ένα μείγμα αερίων που δρα πολύ πιο αρνητικά από το CO₂ στην υπερθέρμανση της Γης. Εάν θέλουμε να αγοράσουμε κλιματιστικό φιλικό προς το περιβάλλον, έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε μια μονάδα που χρησιμοποιεί το νέο οικολογικό υγρό R32, το οποίο έχει 67% χαμηλότερο δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη σε σύγκριση με το R410A. Επιπλέον, το R32 μπορεί να αποδώσει ίση θερμική ισχύ με το R410A με μικρότερη κατά 30% ποσότητα ψυκτικού, πράγμα που σημαίνει ότι απαιτείται λιγότερο ψυκτικό μέσο για κάθε μονάδα. Ως αποτέλεσμα, οι συνολικές εκπομπές CO2 μπορούν να μειωθούν κατά περίπου 75%. Ένα ακόμα πλεονέκτημα είναι ότι το R32 δεν είναι μίγμα αλλά ομογενές ρευστό και μπορεί να ανακυκλωθεί πιο εύκολα και να ξαναχρησιμοποιηθεί. 

Δ) Συμβουλές για Ορθή Εγκατάσταση του Κλιματιστικού

Σωστή Εγκατάσταση του Κλιματιστικού

• Η εξωτερική μονάδα πρέπει να βρίσκεται σε χώρο ο οποίος να αερίζεται επαρκώς και να είναι προστατευμένος από την άμεση ηλιακή ακτινοβολία και από ισχυρούς ανέμους.
• Η απόσταση μεταξύ της εσωτερικής και της εξωτερικής μονάδας θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη.
• Ο θερμοστάτης δεν πρέπει να βρίσκεται κοντά σε λαμπτήρες φωτισμού ή σε απευθείας έκθεση στον ήλιο.
• Η θέση της εξωτερικής μονάδας θα πρέπει να είναι ελεύθερη από περιφερειακά εμπόδια, τουλάχιστον σε ακτίνα 35cm, όπως φυτά, έπιπλα κήπου ή οτιδήποτε άλλο που πιθανά να παρεμποδίζει την κυκλοφορία του αέρα στο μηχάνημα.
• Η εσωτερική μονάδα πρέπει να τοποθετείται πάντοτε σε τέτοια θέση ώστε ο κλιματιζόμενος αέρας να μην πέφτει απευθείας επάνω μας.
• Αποφεύγουμε την τοποθέτηση της εσωτερικής μονάδας κοντά σε τζαμαρίες, ώστε να μη μειώνεται η απόδοση της κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
• Η εσωτερική μονάδα προτιμάμε να εγκαθίσταται μακριά από συσκευές που βγάζουν έντονη θερμότητα, όπως θερμαντικά σώματα, ηλεκτρικές κουζίνες κ.ά.